GEWR'25

West Dala қалдықтарды басқару және жаңартылатын энергия көздері бойынша ең ірі Еуразиялық форум — GREEN ENERGY & WASTE RECYCLING FORUM (GEWR) серіктесі болды. Компаниямыз 20 жылдығын атап өтіп жатқан биылғы жылы да осы саланың мүддесін қорғаушы KazWaste қауымдастығының барлық бастамаларын қолдауды жалғастыруда. Форумның алғашқы күніндегі пленарлық отырыста Қазақстанда 202 кәсіпорын қауіпті қалдықтарды қайта өңдеу, кәдеге жарату, жою және көму бойынша лицензияға ие екені айтылды. Сонымен қатар, 1 722 кәсіпорын қалдықтарды жинау, сұрыптау, тасымалдау, қалпына келтіру немесе жою қызметін бастау туралы хабарлама берген. Бұл көрсеткіш саланың ауқымын айқын көрсетеді. Алайда, осы кәсіпорындардың көбі әлсіз жағдайда жұмыс істеп жатыр. Мемлекеттік деңгейде жүйелі қолдау әлі де жеткіліксіз.

KazWaste атқарушы директоры Вера Мустафина: “Өндірістік қалдықтарды қайта өңдеу секторы қарқынды дамып келеді, дегенмен бұл салада да алаңдатарлық үрдістер байқалады. Компаниялар ұзақ мерзімді келісімшарттардан айырылып жатыр, себебі тапсырыс берушілер тек ең төмен бағадағы қысқа мерзімді тендерлерге басымдық береді. Бұл мердігер бизнесінің тұрақтылығына кері әсер етеді, қызмет сапасының төмендеуіне және экологиялық, өнеркәсіптік қауіпсіздікке қауіп төндіреді.”

Жұмыс сессияларында өндірістік қалдықтарды басқару мен кәсіби кадрларды даярлау мәселелері де талқыланды. Бұл тақырыптарда біздің әріптестеріміз — Рүстем Алманбетов, Өндіріс департаменті басшысының орынбасары және Айнагүл Сагиева, жетекші эколог маман сөз сөйледі.

Рустам Алманбетов тәжірибелік тұрғыдан алғанда маңызды мәселелерді атап өтті. Мысалы, біздің компания экологиялық рұқсаттарды алу және тиісті рәсімдерден өту кезінде жиі ұзақ мерзімдерге тап болады — кейде бұл алты айдан да көп уақытты алады. Форумда West Dala компаниясы қалдықтарды өңдеуші ұйымдар үшін бұл мерзімді 3 айға дейін қысқартуды және экологиялық рұқсат алу сатысында қоғамдық тыңдауларды алып тастауды ұсынды. Сонымен қатар, Рустам Алманбетов сынап, шыны және басқа да ерекше қалдықтар бойынша сақтау мерзімі мәселесін көтерді. Қазіргі 6 айлық шекті мерзімнің орнына инфрақұрылымның қолжетімділігіне қарай икемді мерзімдерді енгізуді, сондай-ақ ерекше қалдықтарды кәдеге жарату бойынша Ұлттық стратегия әзірлеуді ұсынды. Компаниямыздың басқа да ұсыныстары:

1. Тиісті технологиялар мен қуаттар болған жағдайда қалдықтардың кодтары бойынша емес, атауы бойынша жинақтау және көму нормативтерін белгілеуге рұқсат беру.
2. Тазартылған судың сапасына сараланған нормативтер енгізу.
3. Тазартылған ағын суларды одан әрі пайдалану мақсаттарын ескеру.
4. Қалдық түзуіштер мен қалдық паспортын жасаушыларды паспорттағы деректер үшін заң жүзінде жауапты ету.
5. Зертханаларды талдау нәтижелері үшін заң жүзінде жауапты ету.
Рустам Алманбетов өз баяндамасында заңнама жалпы алғанда икемді және бейімделгіш болуы тиіс екенін, сондай-ақ қалдықтардың құрамы, жергілікті технологиялар мен географиялық ерекшеліктер сияқты нақты жағдайларды ескеру қажет екенін атап өтті.

Өз баяндамасында Айнагүл Сагиева бизнес пен білім беру арасындағы серіктестік туралы айтып, компанияның кадрлар даярлау ісіне қосқан үлесін атап өтті. Бұл дуальды білім беру жүйесін С. Өтебаев атындағы Атырау мұнай және газ университетімен, Х. Досмұхамедов атындағы Атырау университетімен бірлескен білім беру бағдарламасы арқылы, сондай-ақ «Жастар практикасы» мемлекеттік бағдарламасы аясында Атырау қаласының Карьералық орталығымен ынтымақтастық арқылы жүзеге асырылуда.
Баяндамасында әріптесіміз қалдықтарды басқару саласындағы кадр тапшылығы, сұранысқа ие мамандықтар мен қажетті негізгі дағдылар туралы егжей-тегжейлі айтып өтті.

Панельдік талқылау кезінде компания атынан бірнеше ұсыныс білдірдім:
• Қазақстан ЖОО-ларында қалдықтарды басқару бойынша білім беру бағдарламаларын ашу;
• сұранысқа ие мамандықтар бойынша техникалық және кәсіптік оқу орындарында оқыту бағдарламаларын ұйымдастыру;
• қалдықтарды басқару мен сұрыптаудың маңыздылығы тақырыбын мектеп бағдарламалары, ҮЕҰ және бұқаралық ақпарат құралдары арқылы кең аудитория арасында насихаттау.
Сонымен қатар, қалдықтарды басқару саласы үшін тапшы мамандықтардың сұранысқа ие екенін болашақ түлектер мен талапкерлерге, сондай-ақ салалық ЖОО және колледждердің басшылығына жеткізу маңызды.

GEWR форумы 9 жыл бойы Орталық Азиядағы қалдықтарды басқару саласындағы ең ірі алаң болып келеді. Биылғы жылы Форум Waste & Green Energy бойынша аймақтағы ең ірі платформа ретіндегі мәртебесін тағы да растады. Қатысушылар жаңа байланыстар орнатып, тәжірибе алмасты, ал климаттық және экологиялық сын-қатерлерді жеңілдету мәселелері жүйелі түрде талқыланды. GEWR форумының ұйымдастырушыларына қалдықтарды басқару саласындағы осындай ауқымды және өзекті шараны тиімді өткізгені үшін алғыс айтамыз.